9 października na portalu Artinfo.pl rozpoczną się licytacje prac osiemdziesięciu artystek i artystów w ramach Bezgranicznej pomocy dla Białorusi. Z jej organizatorkami Pamelą Bożek, Alą Savashevich, Iwoną Ogrodzką i Alexandrem Lapko, przedstawicielem Centrum Białoruskiej Solidarności i Białoruskiego Młodzieżowego Hubu rozmawia Marcin Polak.

 

Marcin Polak: Organizujecie charytatywną aukcję sztuki na rzecz osób, które ucierpiały  w wyniku represji reżimu Łukaszenki. Dlaczego?

Ala Savashevich, Pamela Bożek, Iwona Ogrodzka: Ta aukcja to całkowicie oddolna, spontaniczna, niezależna inicjatywa, wynikająca z potrzeby przekazania konkretnego wsparcia osobom, które tej pomocy potrzebują. Wybrałyśmy zaufaną organizację pozarządową zarejestrowaną w Polsce – Stowarzyszenie „Białoruski Młodzieżowy Hub”, której zostaną przekazane pieniądze. Poprosiłyśmy Cię o tę rozmowę, żeby przybliżyć całą strukturę akcji i przedstawić Aleksandra Lapko, który wchodzi w skład rady nadzorczej stowarzyszenia i z którym współpracujemy.

P.B: Ala napisała do mnie 31 sierpnia, że słyszała od Liliany Piskorskiej o aukcji, którą kiedyś organizowałam. Chciała zrobić coś podobnego dla osób w Białorusi. Zapytała, czy może mnie prosić o radę. Tego samego dnia podjęłyśmy decyzję, że zrobimy to razem. Iwona już wcześniej zadeklarowała swój udział. Byłam bardzo szczęśliwa, że to czego nauczyłam się w zeszłym roku, organizując aukcję na leczenie mojego syna, może przydać się ponownie. Minął miesiąc i to się udało.

A.S.: Dla mnie, Białorusinki mieszkającej w Polsce, oglądanie, czytanie i dostawanie wiadomości o tym co się dzieje w Białorusi jest bardzo ciężkim doświadczeniem. Cały czas myślałam w jaki sposób, będąc tu, mogę pomóc. Oczywiście nie zmienia to ich emocji, ale może choć w taki sposób będę mogła okazać swoją solidarność. Niesamowite jest dla mnie to, że ludzie w Polsce chcą nas wspierać i pomagać. Cieszę się, że tak dużo osób zgłosiło swoje prace i dziękuję dziewczynom za pomoc, bo samej nie udałoby mi się zorganizować aukcji.

I.O.: Decyzja o zorganizowaniu aukcji była spontaniczna. Wydaje mi się, że wracałyśmy wtedy samochodem z Krakowa. Ala opowiadała o tym, jak bardzo chciałaby pomóc i że aukcja sztuki mogłaby być dobrym rozwiązaniem. Od razu stwierdziłam, że to świetny plan. Wyrwie nas obie z inercji i da chociaż minimalne poczucie sprawczości, a do osób w Białorusi, które bardzo tego potrzebują, trafi konkretny hajs. Liliana przysłuchiwała się naszej rozmowie i stwierdziła, że w takim razie koniecznie musimy skontaktować się z Pamelą. I to była bardzo dobra rada, bo Pamela ma duże doświadczenie organizacyjne.

78 Tomasz Armada Bel chyrvona bely stsyag crop top Ubior Rozmiar uniwersalny
Tomasz Armada, Бел-чырвона-белы сцяг 

 

Ile artystek i artystów zdecydowało się na przekazanie prac i jaki był odbiór Waszej akcji?

A.S., P.B., I.O.: Prace przekazało 80 osób, co pokazuje, że zainteresowanie ze strony artystek i artystów było bardzo duże. To niewątpliwie sukces wszystkich zaangażowanych osób, bo w ciągu niecałego miesiąca udało nam się ze sobą skontaktować, odpowiedzieć na pytania, porozmawiać, wesprzeć i ostatecznie zgromadzić wszystkie niezbędne do stworzenia katalogu dane. To chyba najlepszy moment, żeby podziękować wszystkim osobom zaangażowanym, które wspierały nas swoimi umiejętnościami i zasobami – Kai Kusztrze za piękną identyfikację wizualną, Yulii Krivich i Tarasowi Gembikowi za wszelką pomoc, Rafałowi Kameckiemu z artinfo.pl za otwartość i natychmiastowe „tak” dla naszej propozycji, Pawłowi Gardynikowi za współpracę, która zwykle pozostaje ukryta, Agnieszce Gogoli za pracę redakcyjną, Mikicie Rasolce a także Tobie, Marcinie. 

 

Bezgraniczna pomoc FB Kaja Kusztra
Kaja Kusztra

 

Jakie prace zostały przekazane na aukcję?

P.B.: Ja wymienię dwie szczególnie dla mnie ważne. Pierwsza to Help Karoliny Balcer, która jest częścią projektu Mój brat jest bezdomny. To praca przede wszystkim o kruchości i potrzebie empatii. W kontekście sytuacji w Białorusi bardzo porusza mnie myśl, jak wielką naiwnością jest poczucie pewności, że nigdy nie spotka nas sytuacja równie trudna, zagrażająca życiu naszych bliskich, demontująca nasz budowany latami dobrostan i dobrobyt. Ta praca jest mocna w mikro i makro skali, zarówno w odniesieniu do osobistych zmagań i kondycji psychicznej, ale też właśnie w perspektywie całych społeczeństw, zagrożonych demokracji, konieczności współpracy i wzajemnego wsparcia. Druga praca, o której chcę powiedzieć jest polityczna i bezkompromisowa, przekazana przez Wilhelma Sasnala. Projekt grafiki powstał na bazie zdjęcia, które Wilhelm zrobił w USA w toalecie publicznej. Chociaż praca pochodzi z 2018, w tym momencie jest szczególnie aktualna. Pomysł na edycję był taki, by grafiki przypominały swoją formą nieco plakaty powielane na ksero, stąd ich duży nakład i niedokładności druku (każda odbitka jest nieco inna).

4 Wilhelm Sasnal Trump linoryt na papierze bezkwasowym edycja 2 70 x 50 cm 2018
Wilhelm Sasnal, Trump

 

I.O.: Część z przekazanych na aukcję prac powstała niedawno i często bezpośrednio odnoszą się one do ostatnich wydarzeń w Białorusi. Taką pracą jest Białoruska tęcza Arka Pasożyta. Marianka Grabska sfotografowała dwie zwisające z balkonu flagi: tęczową i biało-czerwono-białą – prowizorycznie zszytą z dwóch polskich flag. Pozdrowienia dla Białoruskiej Policji to tytuł obrazu Kościoła Nihilistów, grupy artystycznej z Wrocławia, która mówi wprost co myśli o represjach w Białorusi. Na aukcji można też nabyć prace takich artystów i artystek jak m.in. Paweł Jarodzki, Bownik czy Agata Zbylut. Niektóre przekazane nam dzieła są efektem wieloletniej pracy, elementem większych cyklów i podejrzewam, że autorom i autorkom trudno było się z nimi rozstać. Tym bardziej cieszy tak duży odzew.

A.S.: Prace przekazały też białoruskie artystki i białoruscy artyści: Andrei Dureika, Marina Naprushkina, Jana Szostak, Tatsiana Karpachova, Alena Kakhanovich, Anastazja Burko-Dziemidziuk, Celina Kanunnikava, Władysław Kufko i Tania Kandracienka. Ich obecność jest dla nas bardzo ważna. Długo zastanawiałyśmy się nad możliwościami reprezentacji i włączania twórczyń i twórców z Białorusi, by uniknąć komplikacji związanych z transportem prac - długim czasem oczekiwania, zatrzymaniem na granicy, dodatkowymi opłatami i ubezpieczeniem. 

 

59 Karol Radziszewski Glowa Meduzy marker na papierze 21x297 cm 2020
Karol Radziszewski, Głowa Meduzy

 

Macie wsparcie Rafała Kameckiego i domu aukcyjnego Artinfo.pl – to daje gwarancję sprzedaży dużej ilości prac.

P.B.: Artinfo.pl jest naszym partnerem i dzięki otwartości Rafała Kameckiego bardzo szybko mogłyśmy przystąpić do działania. Już po raz drugi mamy okazję współpracować i tym razem to również bardzo pozytywne doświadczenie pełnego profesjonalizmu i rzetelności.

 

80 Katarzyna Przezwanska bez tytulu druk cyfrowy dibond 33x27x18cm 2012
Katarzyna Przezwańska, bez tytułu

 

Na co dokładnie zostaną przeznaczone zgromadzone fundusze i w jaki sposób zostaną przekazane?

Aleksander Lapko: Zebrane fundusze będą przekazane do jednego z członków Centrum Białoruskiej Solidarności – „Białoruskiego Młodzieżowego Hubu” (stowarzyszenia zarejestrowanego w Polsce), który jest partnerem takich inicjatyw jak By_Help czy BYSOL i rozporządza tymi funduszami w Polsce. Pieniądze będą przeznaczone na pomoc dla osób, które ucierpiały w wyniku protestów i aresztowań w Białorusi, dla rodzin białoruskich uchodźców przyjeżdżających do Polski i potrzebujących wsparcia – zakwaterowania, wyżywienia, ubrań oraz dla dzieci i studentów. O tym do kogo trafią zebrane środki decyduje komisja w skład której wchodzą wolontariusze i koordynatorzy projektów. Mamy dostęp do informacji od partnerów z organizacji obrony praw człowieka, takich jak „Białoruski Komitet Helsiński” oraz „Viasna”, że jeśli osoba potrzebująca jest zarejestrowana w bazach osób poszkodowanych tych organizacji, to w większości przypadków otrzymuje pomoc. BYSOL i By_Help publikują sprawozdania ze swojej działalności w takiej formie, by zapewnić bezpieczeństwo osobom chcącym skorzystać z pomocy ale obawiającym się konsekwencji i dalszych represji ze strony reżimu. „Białoruski Młodzieżowy Hub” planuje zrobić szczegółowe sprawozdanie dlatego do nas zwracają się osoby, które z przyczyn politycznych już wyjechały z Białorusi ale nadal potrzebują wsparcia. To przede wszystkim do nich skierowana jest nasza pomoc. Wspieramy na przykład osobę pobitą i torturowaną na Okrestina w Mińsku, której udało się wyjechać do Warszawy, gdzie zapewniamy jej pomoc medyczną w szpitalu. Dzięki zebranym środkom będziemy mogli, razem z By_Help, wypłacić świadczenie pieniężne na jej rehabilitację (kwota około 6.000 zł). Wsparcie od nas i BYSOL otrzymuje również milicjant, który odmówił wykonania rozkazu i musiał wyjechać z kraju. 

 

209
Jan Możdżyński, Bolesny Feminatyw

 

Aleksandrze, czy możesz opowiedzieć o aktualnej sytuacji w Białorusi i o tym jak działacie? Ja wiem co się u Was dzieje głównie z relacji Sławomira Sierakowskiego. 

A.L.: Sytuacja w Białorusi od dnia wyborów po dzień dzisiejszy jest napięta. Setki tysięcy ludzi bierze udział w protestach na ulicach Mińska i całego kraju. Łukaszenko nie ma żadnego poparcia oprócz sił mundurowych i służb represyjnych. Jako Centrum Białoruskiej Solidarności bardziej skupiamy się na pomocy osobom, które w wyniku narzuconych przez reżim represji były zmuszone do ucieczki z Białorusi. By_Help opłaca mandaty za udział w protestach, a także rehabilitację osób poszkodowanych. BYSOL wspiera strajkujących robotników oraz milicjantów i śledczych, którzy odmówili wykonywania rozkazów władz. Na dzień dzisiejszy, dzięki wsparciu Białorusinów mieszkających za granicą oraz naszych przyjaciół z całego świata, zebraliśmy już ponad 20 mln złotych.

 

7 Karolina Balcer Help 35x55 2020 wycieraczka obiekt malarski tufting2
Karolina Balcer, Help

 

Podziwiam Waszą odwagę. Długo milczeliście, ale kiedy w końcu zabraliście głos, to nie dało się go już stłumić. Jestem pełen podziwu szczególnie dla kobiet, które stały się twarzą rewolucji. Symbolem rewolucji stała się emerytka Nina Baginskaja, która jest dosłownie na każdej demonstracji i to od początku lat 80.

A.L.: Białoruskie kobiety są cudowne! Inspirują mężczyzn do walki, ale same również pokazały, że już nie będą znosić seksizmu Łukaszenki i są gotowe do kierowania państwem. Lato 2020 to czas przełomu również dla ruchu feministycznego w Białorusi. Mam nadzieję, że po obaleniu reżimu już nikt nie będzie pogardliwie mówił o roli kobiety w życiu państwa.

53 Krzysztof Grzybacz scissors olej na plotnie lnianym 20 x 20 cm 2020
Krzysztof Grzybacz, Scissors

 

Co zaskakujące, polski rząd zachowuje się przyzwoicie, chociaż apele premiera o pluralizm i praworządność wywoływały kpiące uśmiechy opozycji i Unii Europejskiej. Jak Ty to czujesz, kim są dzisiaj Wasze sojuszniczki i Wasi sojusznicy?

A.L.: Zarówno polski rząd jak i opozycja bardzo mnie zaskoczyli, w dobrym sensie tego słowa. Chyba dawno w żadnej kwestii nie zajmowali tak jednomyślnego stanowiska jak w sprawie sytuacji w Białorusi. Oczywiście każdy rozumie, że często za słowami polityków nic nie stoi, ale bardzo czekamy na obiecywane wsparcie. Jednocześnie robimy wszystko aby nie być w stu procentach uzależnieni od sił zewnętrznych. Przykładem jest zbiórka BY_Help – największa w historii Białorusi.

 

211
Øleg&Kaśka, Polish Your Shoes

 

Udało się na przykład zmienić rozporządzenie w sprawie wiz turystycznych i to prawdopodobnie dzięki artystce białoruskiego pochodzenia, Janie Shostak, która wykrzyczała swój sprzeciw w twarz Michałowi Dworczykowi, szefowi Kancelarii Rady Ministrów. Czy ludzie kultury, artyści i artystki w Białorusi angażują się w protesty i działania solidarnościowe? 

Artyści i artystki, podobnie jak inni działacze kultury, są bardzo zaangażowani w protesty. Teatr Kupałowski, który niedawno obchodził swoje 100-lecie, teraz, w ramach protestu, zawiesił swoją działalność. Muzycy prawie codziennie zbierają tłumy ludzi na odbywających się wieczorami, plenerowych  imprezach. Vladimir Cesler, znany artysta, otworzył swoją wystawę w Kijowie i poświęcił ją protestom i walce narodu Białoruskiego.

 

212
Ada Zielińska, Untitled

 

Andrew Maximov – autor gier i systemów opartych na sztucznej inteligencji odsłonił mechanizm pokazywania twarzy i danych bandytów z sił bezpieczeństwa, dopuszczających się brutalnych aktów przemocy. Sztuczna inteligencja posłuży do systemowego demaskowania tych, którzy bili i zabijali?

A.L.: Uważam, że siła społeczeństwa, nawet bez sztucznej inteligencji, jest na tyle mocna, że upadek reżimu to tylko kwestia czasu, a w wolnej Białorusi, gdzie będą uczciwe i niezależne sądy, każdy bandyta, który torturował i zabijał ludzi będzie musiał za to odpowiedzieć.

213
Mateusz Sadowski, Właściwy Czas


Przede wszystkim to zwykłe osoby są symbolami rewolucji, niektóre jej obrazy stają się już ikoniczne, jak zdjęcie motocyklistki Jany. Gdy milicjanci chcieli ją aresztować, odepchnęła ich i powiedziała, że pójdzie sama. Zapaliła papierosa i zaproponowała sztachnięcie jednemu z nich. 

A.L.: Białorusini i Białorusinki, w ciągu ostatnich dwóch miesięcy, otwarcie pokazali, że już nie boją się starych władz. Na potrzeby protestów malują ciekawe plakaty, piszą śmieszne hasła, robią z protestów prawdziwy karnawał. I to pomaga dołączać się większej ilości nowych uczestników. 

 

43 Bownik Rewers 6 Fotografia wielkoformatowa wydruk na papierze archiwalnym 64 53 cm 2017
Bownik, Rewers 6

 

Na koniec powiedzcie proszę kiedy odbędzie się aukcja i jak można licytować prace?

A.S., P.B., I.O.: Licytacje rozpoczną się 9 października 2020 r. na portalu Artinfo.pl, tego dnia zostanie również opublikowany katalog zawierający szczegółowe opisy wszystkich dzieł. Licytować można przez dwa tygodnie czyli do 23 października 2020 r. - tego dnia, o godzinie 19:00 odbędzie się finał aukcji. Wszystkie wydarzenia mają wyłącznie formułę online. Podjęłyśmy taką decyzję, by uniknąć kosztów, jakie generuje prezentacja prac w przestrzeni galeryjnej oraz ze względu na ograniczenia związane z pandemią i bezpieczeństwo uczestniczek i uczestników. 

Prace na aukcję przekazały i przekazali: Arek Pasożyt, Liliana Piskorska, Wilhelm Sasnal, Agnieszka Mastalerz, Øleg&Kaśka, Karolina Balcer, Joanna Rajkowska, Paweł Jarodzki, Alena Kakhanovich, Anna Bujak, Rafał Milach, Monika Drożyńska, Anastazja Burko-Dziemidziuk, Jan Eustachy Wolski, Katarzyna Kukuła, Tytus Szabelski, Adelina Cimochowicz, Justyna Smoleń, Marta Krześlak, Władysław Kufko, Tatsiana Karpachova, Lena Achtelik, Małgorzata Markiewicz, Katarzyna Wyszkowska, Celina Kanunnikava, Marina Naprushkina, Marta Romankiv, Karolina Gembara, Yuriy Biley, Piniak Przemysław, Andrei Dureika, Katarzyna Korzeniecka, Hubert Bujak, Yulia Krivich, Tania Kandracienka, Jana Shostak i Jakub Jasiukiewicz, Joanna Tochman, Daniel Kotowski, Tomasz Opania, Łukasz Stokłosa, Mateusz Sadowski, Bownik, Martyna Hadyńska, Paweł Matyszewski, Paulina Pankiewicz, Michał Łuczak, Oksana Bagriy, Krzysiek Orłowski, Jan Jurczak, Kościół Nihilistów, Olga Szczechowska, Krzysztof Grzybacz, Zuzanna Janin, Ala Savashevich, Justyna Górowska, Karolina Wojtas, Maja Krysiak, Karol Radziszewski, Marianka Grabska, Iza Rogucka, Paweł Żukowski, Dominika Łabądź, Jan Możdżyński, Ada Zielińska, Jagoda Dobecka, Grzegorz Kozera, Magdalena Grzybowska, Paweł Błęcki, Joanna Pawlik, Iwona Ogrodzka, Pamela Bożek, Kolektyw Łaski (Julia Golachowska, Jagoda Kwiatkowska, Anna Shimomura), Karolina Gorzelańczyk, Kornel Janczy, Agata Zbylut, Alicja Wysocka, Tomasz Armada, Nikita Krzyżanowska, Katarzyna Przezwańska, Kornelia Dzikowska.

 

ilustracja główna: Arek Pasożyt, Białoruska tęcza

 

___________________________________  

 

Ala Savashevich (1989). Absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu i   Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych w Mińsku. Pracuje i mieszka we Wrocławiu. 

 

Iwona Ogrodzka (1991) . Absolwentka ASP we Wrocławiu. W latach 2015-2016 kuratorka galerii MD_S, od 2017 członkini grupy Wykwitex. Razem z Karoliną Balcer współtworzy Why Quit. Zajmuje się malarstwem i sztuką wideo. Współpraca z innymi artystami i artystkami stanowi bardzo istotną część jej pracy. 

 

Pamela Bożek (1991). Doktorantka ASP w Krakowie. Jako artystka zajmuje się działaniami wspólnotowymi i na rzecz innych osób, a także tworzeniem strategii ekonomicznego wspierania uchodźców i uchodzczyń w Polsce. Wydawczyni i redaktorka magazynu “WIZA-VIS”.

 

Aleksander Lapko, aktywista białoruskiego młodzieżowego ruchu, wolontariusz inicjatyw BYCOVID19, BY_Help, BYSOL. Współzałożyciel Centrum Białoruskiej Solidarności. Student Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Marcin Polak  – artysta i kurator poruszający się na styku działań artystycznych i społecznych. Inicjator działań z cyklu „Zawód Artysty”, mających wpłynąć na zmianę polityki kulturalnej. Założyciel i redaktor portalu „Miej Miejsce“ o tematyce społeczno-kulturalnej. Współprowadzi latającą „Galerię Czynną“.

  

___________________________________  

 

Miejsce (online): artinfo.pl

Start licytacji: 9.10.2020

Finał aukcji: 23.10.2020, godzina 19:00

Link do wydarzenia

Patronite