W Łodzi powstał społeczny raport o zieleni, jakiego jeszcze nie było – rzetelny, kompleksowy i oparty na analizach prowadzonych przez trzy lata. Dokument „Zieleń w procesie rewitalizacji Łodzi” pokazuje, jak intensywne zmiany urbanistyczne wpłynęły na kondycję drzew i powierzchni biologicznie czynnych w centrum miasta. To efekt pracy zespołu audytorskiego związanego z Mapą Drzew Łodzi – tworzonego przez osoby, które mieszkają lub pracują na terenach objętych badaniem. Premiera raportu i towarzysząca jej debata z udziałem ekspertów odbędzie się 13 czerwca na Uniwersytecie Łódzkim.
13 czerwca 2025 r. w Auli C101 Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ odbędzie się premiera raportu społecznego „Zieleń w procesie rewitalizacji Łodzi”. Prezentacji raportu towarzyszyć będzie dyskusja panelowa, do której zaprosiliśmy znakomitych gości:
- dr inż. Monikę Arczyńską (A2P2, Politechnika Gdańska),
- dr hab. inż. Marzenę Suchocką (SGGW w Warszawie),
- Szymona Januszewskiego (Pracownia Architektury Insomia, Poznań),
- dr. hab. Dominika Kopcia (MGGP Aero, WBiOŚ UŁ),
- dr. hab. Mariusza Sokołowicza (EkSoc UŁ).
- Aleksandrę Sztukę-Tulińską - projektantkę zieleni
- Zastępcę Dyrektora Wydziału Kształtowania Środowiska Departamentu Ekologii i Klimatu UMŁ
Czym jest i dlaczego powstał raport społeczny „Zieleń w procesie rewitalizacji Łodzi”?
Od ponad trzech lat z uwagą przyglądamy się zieleni wysokiej Łodzi, prowadząc proces społecznej inwentaryzacji drzew, znany pod nazwą Mapa Drzew Łodzi. Niedawno przekroczyliśmy próg 80 tysięcy zinwentaryzowanych drzew, zatem ogląd sytuacji zieleni w naszym mieście mamy ugruntowany. Widzimy sporo rzeczy dobrych, nie mniej spraw nas niepokoi. Obserwacje, refleksje i dyskusje skłoniły nas w pewnym momencie do działania. Postanowiliśmy uchwycić - zanalizować i podsumować – ważny moment przemiany naszego miasta, jakim jest realizacja dużego i kosztownego programu rewitalizacji Łodzi (w tym Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi). Wyznaczyliśmy 12 obszarów, w których prace rewitalizacyjne miały największy wpływ na stan zieleni i od czerwca 2024 roku skwapliwie je diagnozowaliśmy. Każdy obszar opisaliśmy i wydajemy całość w formie obszernego raportu, aby utrwalić przebieg i efekty tych prac.
Nasz raport jest społeczny – zawiera obiektywne, weryfikowalne dane na temat miejskiej zieleni, ale także subiektywne opinie i obserwacje audytorek i audytorów. Dzieje się tak z prostego powodu – jesteśmy mieszkankami i mieszkańcami Łodzi żywo zainteresowanymi sprawami przyrody miejskiej
Nasz raport jest społeczny – zawiera obiektywne, weryfikowalne dane na temat miejskiej zieleni, ale także subiektywne opinie i obserwacje audytorek i audytorów. Dzieje się tak z prostego powodu – jesteśmy mieszkankami i mieszkańcami Łodzi żywo zainteresowanymi sprawami przyrody miejskiej. Siedmioro z nas mieszka na terenie diagnozowanych obszarów, dwie inne osoby z kolei związały z tymi obszarami żywotne interesy poprzez pracę zawodową. Poddaliśmy audytowi obszary, które doskonale od lat znamy.
Rzetelność danych z poziomu „dużego obrazka” zagwarantowała firma MGGP Aero, znana z tworzenia w Polsce i Europie map koron drzew. Dzięki przeprowadzonym przez profesjonalistów analizom zyskaliśmy wgląd w bezcenne dane – ilościowy obraz zmian, jakie zaszły w pokryciu koronami drzew rewitalizowanych obszarów, w powierzchniach biologicznie czynnych oraz w zakresie kondycji (żywotności) roślinności. Przedmiotem analiz były dostępne dane satelitarne z lat 2012-2024 oraz precyzyjniejsze dane LIDAR (chmury punktów) z lat 2017-2024. Dane te i wyniki analiz firmy MGGP Aero wykorzystaliśmy zarówno w ogólnym podsumowaniu zmian, jak i w szczegółowych opisach 12 obszarów.
Zarządca Łodzi zobligowany jest zapisami Gminnego Programu Rewitalizacji (i źródłowej Ustawy o rewitalizacji) do prowadzenia działań monitorujących proces rewitalizacji. Dlaczego zatem podjęliśmy się prac nad raportem? Przyczyn jest kilka, ale jedną z ważniejszych jest ta, że przyrodę miejską w urzędowych analizach i diagnozach traktuje się po macoszemu. Analizy prowadzone są głównie w oparciu o dyskusyjne przeliczniki i tabele, bez opisu sposobu prowadzenia prac, co przecież ma kluczowe znaczenie w diagnozie i bilansie kondycji zieleni przed i po rewitalizacji. Wadliwie projektowane i prowadzone prace budowlane w terenach zadrzewionych oraz brak nadzoru dendrologicznego wpływają na kondycję zieleni wysokiej przez kolejne lata, nierzadko przez dekady. Bez szczegółowego opisu i analizy sposobu prowadzenia prac budowlanych, nikt po 5 – 10 latach nie zorientuje się już, jaki jest związek między kondycją drzew a prowadzoną kiedyś inwestycją. Drzewa nie reagują na pogorszenie warunków siedliskowych od razu. Gdy ingerencja jest drastyczna (np. wskutek zniszczenia więcej niż 45% systemu korzeniowego) drzewo zamiera w trakcie kolejnych miesięcy, ale gdy skala zniszczeń jest mniejsza, drzewo odreagowuje stres inwestycyjny przez kilka lat. Dojrzałe kasztanowce na Piłsudskiego przy Konstytucyjnej zamierały przez 12 lat po zbudowaniu przy ich pniach drogi rowerowej, ale kilkudziesięcioletnie klony srebrzyste ze Starego Rynku i al. 1 Maja poddały się już w dwa lata od zakończenia prac i zostały usunięte. Jak widać, obrazek podsumowujący prowadzone prace budowlane w ramach programu rewitalizacji warto cieniować, nie ufając suchym tabelom i liczbom.
Nie ukrywamy, że liczymy na to, iż dojdzie w Łodzi i Polsce w końcu do istotnej zmiany – że zieleń przestanie być jedynie scenerią ładnych wizualizacji i promocyjnych grafik, a zacznie być istotnym tematem dyskusji o sensie inwestowania miliardów publicznych pieniędzy, o prawdziwym koszcie przyrodniczym i wpływie tych prac na jakość życia mieszkańców miast. Bardzo nie odpowiada nam sytuacja, w której przyroda miejska w Polsce staje się elementem dekoracji, swego rodzaju dodatkiem, ważnym deklaratywnie, ale na etapie planowania i realizacji inwestycji kłopotliwym, bo wymagającym stosowania „nietypowych”, „niestandardowych” rozwiązań budowlanych nieszkodzących drzewom i zieleni zastanej. Liczymy również na to, że w rzetelnych podsumowaniach zakończonych inwestycji ich autorzy będą rzadziej skupiać uwagę na „ładnych” fotografiach, a częściej na solidnych, opartych na wiedzy przyrodniczej i obiektywnych danych raportach i bilansach.
Last but not least wspomnę o tym, że najbardziej liczymy na to, iż obszerne wnioski i rekomendacje pomieszczone na końcu raportu spotkają się z uwagą i dyskusją nie tylko w wąskim gronie osób zainteresowanych sprawami przyrody miejskiej, ale także wśród tych mieszkanek i mieszkańców, którzy pragną wysokiej jakości życia w Łodzi.
Liczymy również na to, że w rzetelnych podsumowaniach zakończonych inwestycji ich autorzy będą rzadziej skupiać uwagę na „ładnych” fotografiach, a częściej na solidnych, opartych na wiedzy przyrodniczej i obiektywnych danych raportach i bilansach
W dniu premiery raport będzie możliwy do pobrania na stronie mapadrzewlodzi.pl
Raport społeczny powstał w wyniku realizacji projektu „Zieleń w procesie rewitalizacji – audyt i raport społeczny”, finansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO 3, za co dziękujemy i wierzymy, że środki te zostały roztropnie wydane.
Autorki i autorzy:
Tomasz Bedyk
Agnieszka Glińska
Krzysztof Golec-Piotrowski
Marek Kubacki
Justyna Makulec
Urszula Niziołek-Janiak
Katarzyna i Jarosław Pędziwiatr
Halina Piotrowska
Małgorzata Przybyt
Katarzyna Ronert-Śliwkiewicz
Katarzyna Turska i Maciej Turski
Martyna Urbańczyk
Szymon Iwanowski
___________
___________
